KUP TUTAJ – sklep Magazynu SZUM

Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954 (tom 3)
— Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski

„Czas debat” jest pierwszą antologią zbierającą teksty polskiej krytyki artystycznej z okresu od końca wojny do zmierzchu socrealizmu.

Artykuły zawarte w książce budują złożony i nieoczywisty obraz pola sztuki z lat 1945-1954, naświetlając z różnych stron kluczowe dla tej epoki dyskusje dotyczące m.in. mecenatu państwowego, czy też społecznej roli sztuki nowoczesnej.

Książka zawiera przedruki 139 tekstów, które sproblematyzowane zostały w redaktorskich notach oraz rozbudowaną bibliografię.

Prof. Marta Leśniakowska (IS PAN) w recenzji książki napisała: Lektura tych tekstów (…) jest więc równie pouczająca jak pasjonująca, gdyż za ich sprawą odsłania się dramaturgia mało lub zupełnie nieznanych faktów, wydarzeń i okoliczności towarzyszących sztuce.

Tom 3. Wektory geografii artystycznej, reinterpretacje tradycji, sylwetki

Teksty składające się na trzeci tom odsłaniają inne wymiary przywoływanych uprzednio debat i problemów. Przedrukowane artykuły obrazują jak polscy krytycy, artyści i literaci postrzegali rozwój sztuk wizualnych po obu stronach żelaznej kurtyny, konstruując tym samym globalną geografię artystyczną. Ukazują również w jaki sposób, poprzez pryzmat bieżących dyskusji artystycznych, reinterpretowano tradycję sztuki polski. Przywołują również pojedynczych twórców, postaci najczęściej omawiane i najważniejsze z perspektywy ówczesnej krytyki artystycznej, które często wykraczają poza znany nam kanon.

Agata Pietrasik (ur. 1985). Historyczka sztuki, absolwentka Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze dotyczą sztuki wczesnego powojnia oraz wzajemnych relacji pomiędzy estetyką, etyką i polityką. Stypendystka Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej DAAD, autorka artykułów naukowych poświęconych sztuce lat czterdziestych.

Piotr Słodkowski (ur. 1985). Historyk sztuki, absolwent Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Artes Liberales. Asystent w Katedrze Historii Sztuki Polskiej Najnowszej na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Współtwórca projektu i redaktor książki Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014). Zajmuje się polską sztuką nowoczesną, szczególnie malarstwem po 1945 roku.

Spis treści

Tom 3

Rozdział 1

Wektory geografii artystycznej

7 Wstęp

Francja

19 hb, Surrealizm daje znaki życia, „Odrodzenie” 1946, nr 8/9

22 Zbigniew Stolarek, Oko w oko z surrealizmem, „Nowiny Literackie” 1947, nr 25

29 Adam Ważyk, Przechadzka po muzeach paryskich, „Odrodzenie” 1947, nr 46

54 Helena Krajewska, Wędrówka po wystawach paryskich (maj–czerwiec 1947), „Kuźnica” 1947, nr 31/32

61 Helena Krajewska, Wędrówka po wystawach paryskich, „Kuźnica” 1948, nr 5

68 Jan Białostocki, Wystawy i malarze, „Nowiny Literackie” 1948, nr 10

73 Henryk Korotyński, Wizyta u Picassa, „Przekrój” 1949, nr 216

81 Ewa Garztecka, Wywiad z André Fougeronem, „Nowiny Literackie” 1947, nr 28

93 Malarze francuscy w walce o postęp i socjalizm, „Przegląd Artystyczny” 1951, nr 2

99 Helena Blumówna, Malarstwo i rysunki francuskie, „Tygodnik Powszechny” 1946, nr 29

107 Barbara Olszewska, Sztuka walcząca o pokój, „Kultura i Życie” 1952, nr 2

111 Zbigniew Herbert, Rozmowa o malarstwie. Zamiast recenzji z wystawy współczesnej plastyki francuskiej, „Tygodnik Powszechny” 1952, nr 373

Związek Radziecki

120 Juliusz Starzyński, Wystawa współczesnej plastyki radzieckiej, „Nowa Kultura” 1951, nr 45

135 Wrażenia plastyków z podróży do Związku Radzieckiego [Marian Wnuk, Aleksander Kobzdej], rozm. J. G., „Przegląd Kulturalny” 1952, nr 10

141 Helena Krajewska, Zmienne pojęcie piękna. Na marginesie Pierwszej Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki, „Nowa Kultura” 1950, nr 2

Czechosłowacja

152 Mieczysław Porębski, Plastycy czescy w Polsce, „Twórczość” 1948, nr 7/8

Meksyk

161 Zofia Szleyen, Malarstwo meksykańskie w walce o postęp, „Odrodzenie” 1949, nr 18

168 Janusz Bogucki, Meksykański morał, „Odrodzenie” 1949, nr 22

Włochy

179 Julia Hornung, Współczesne malarstwo włoskie, „Ordodzenie” 1946, nr 21

193 Jerzy Ćwiertnia, Guttuso, „Po Prostu” 1954, nr 15

Chiny i Wietnam

197 Juliusz Starzyński, Nad rysunkami z Chin Ludowych i walczącego Wietnamu (Z powodu wystawy Aleksandra Kobzdeja), „Przegląd Artystyczny” 1954, nr 2

Niemcy

206 Jan Lenica, Plastyka w punkcie zwrotnym, „Odrodzenie” 1949, nr 49

213 Zygmunt Szymański, Dwa mecenaty, „Nowa Kultura” 1952, nr 18

Wielka Brytania

222 Tadeusz Potworowski, Wrażenia z muzeów londyńskich, „Głos Plastyków”, grudzień 1946

227 Jerzy Zagórski, Falanstery, „Tygodnik Powszechny” 1946, nr 6

235 Stanisław Teisseyre, Polscy malarze w Anglii, „Przegląd Artystyczny” 1947, nr 4/5

Rozdział 2

Reinterpretacje tradycji

250 Wstęp

257 Juliusz Starzyński, Formalizm i rzeczywistość (David – Goya – Ingres – Delacroix – Daumier), „Nowiny Literackie” 1948, nr 13/14

Tradycja polska

281 Jerzy Wolff, Pankiewicz i Boznańska, „Głos Plastyków”, grudzień 1946

297 Juliusz Starzyński, O realistycznej tradycji malarstwa polskiego, „Odrodzenie” 1949, nr 18

308 Helena Blumówna, Tradycja realistyczna w malarstwie polskim, „Tygodnik Powszechny” 1950, nr 53

315 Janusz Bogucki, O Gierymskim i niektórych zagadnieniach plastyki współczesnej, „Nowa Kultura” 1951, nr 29

Jan Matejko

326 Ignacy Witz, Matejko wraca do życia, „Odrodzenie” 1945, nr 10/12

330 Józef Nikodem Kłosowski, Jan Matejko (W 60 rocnicę śmierci wielkiego artysty), „Kultura i Życie” 1953, nr 18

334 Z obrad sesji naukowej poświęconej twórczości Jana Matejki, z„Wieś” 1953, nr 49:

336 Mieczysław Porębski, Źródła ideowe twórczości Matejki

339 Andrzej Jakimowicz, Program ideowy i społeczna funkcja twórczości Matejki

342 Juliusz Starzyński, Wielki realista, budowniczy świadomości narodowej

Sztuka ludowa, sztuka amatorów

348 Ksawery Piwocki, Nowe problemy sztuki ludowej, „Nowiny Literackie” 1947, nr 2/4

354 Stefan Gierowski, Wystawa sztuki ludowej w Krako­wie, „Wieś” 1948, nr 8/9

361 Jan Lenica, Wystawa plastyków amatorów, „Nowa Kultura” 1951, nr 9

366 Ksawery Piwocki, Sztuka ludowa w rozwoju polskiej kultury plastycznej, „Przegląd Kulturalny” 1952, nr 2

Rozdział 3

Sylwetki

374 Wstęp

378 Tytus Czyżewski, Martyrologia artystów, „Odrodzenie” 1945, nr 24

383 Helena Blumówna, Rysunki Kramsztyka z getta, „Odrodzenie” 1946, nr 12

387 Juliusz Starzyński, Piękno dzisiejszej Warszawy w rysunkach Tadeusza Kulisiewicza, „Odrodzenie” 1947, nr 13

394 Helena Blumówna, Xawery Dunikowski na tle rzeźby europejskiej, „Przegląd Artystyczny” 1948, nr 12

401 Janusz Bogucki, Na drodze do twórczej konwencji, „Przegląd Kulturalny” 1954, nr 18

419 Juliusz Przyboś, O twórcze idee w plastyce, „Odrodzenie” 1946, nr 51/52

426 Kazimierz Truchanowski, W pracowni Linkego, „Nowiny Literackie” 1947, nr 32

430 Andrzej Banach, Nikifor, „Przekrój” 1949, nr 219

435 Jan Lenica, Ociepka, „Przekrój” 1949, nr 197

439 Polska krytyka artystyczna lat 1945–1954. Wybór bibliografii w ujęciu problemowym

501 Indeks osób

517 Indeks rzeczowy

525 Podziękowania

Format bloku—160 x 235 mm
Objętość—532 strony
Papier—Panta Attica 70 g/m²
Oprawa—miękka
ISBN—978–83–64986–01–7, 978–83–65455–20–8
Cena—(trzy tomy) – 89,90 zł (w tym 5% VAT)
Wydawca— Fundacja Kultura Miejsca, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

projekt
zespół wespół