W dobie szalejących internetów, zawirowań politycznych i artystycznego przyspieszenia kwartalny rytm publikacji pozwala złapać dystans i bez emocji spojrzeć na powstającą sztukę. Tematem czternastego numeru „Szumu” jest architektura polska po 1989 roku. Esej Anny Cymer ilustrowany przez Zbigniewa Rogalskiego to szerokie ujęcie problemów związanych z architekturą istotnych także z punktu widzenia sztuki współczesnej. Z kolei o skutkach nadmiernego zainteresowania i przesadnej ekscytacji architekturą pisze w „Obiekcie kultury” Łukasz Gorczyca, biorąc na warsztat działalność znanych w Polsce i na świecie specjalistów od „pornografii architektury”.
Architektura postindustrialna towarzyszyła także rozwijającej się w Polsce w latach 90. scenie rave, która z perspektywy kuratorskiej i teoretycznej zainteresowała – a jakże – duet kuratorsko-badawczy Łukasz Ronduda/Zofia Krawiec. Zdeklarowanym esencjalistom, którym obecność rave’u i postindustrialu w dyskursie sztuki współczesnej wydaje się akcydentalną modą, proponujemy wizytę w obchodzącej w tym roku okrągły jubileusz Galerii Foksal MCKiS. Do tego niewątpliwie ważnego wydarzenia krytycznie odnosi się w swoim tekście Adam Mazur, który w tym samym numerze rozmawia z „filarem” środowiska Foksal. Milada Ślizińska, bo o niej mowa, to postać kultowa. Zepchnięta obecnie na środowiskowy margines kuratorka swoim dorobkiem zawstydza młodych i gniewnych, ale też daje nadzieję, odkrywając szczegóły swojego warsztatu i mówiąc o cenie, jaką trzeba zapłacić za dobrą wystawę. Jeśli pokryta patyną Galeria Foksal to dzisiaj top of the top polskiego świata sztuki, to jak potraktować Jerzego Dudę-Gracza, którego wielką retrospektywę urządziło toruńskie CSW? Zapewne było jeszcze paru artystów, z którymi mógłby ścigać się w konformizmie, lecz chyba tylko on jeden płynął na fali za Gierka, Jaruzelskiego, Wałęsy i Kwaśniewskiego, by triumfować na salonach władzy i sztuki również dziś. O niezwykłej, symptomatycznej karierze Dudy-Gracza w dziale „Interpretacje” pisze Jakub Banasiak.
W nowym „Szumie” znajdziecie również materiały przygotowane specjalnie dla nas przez najciekawszych twórców współczesnych z Polski i okolic od Habimy Fuchs i Justyny Wiechrzowieckiej, przez Piotra Urbańca i Przemysława Branasa, po Olgę Kisselevą i Tamása Kaszása. Aby nie popaść w rutynę, felieton artysty do „czternastki” przygotowała Justyna Górowska (a nie jak zazwyczaj Daniel Malone), która ujęła nas swoim szczerym komentarzem do kłopotliwej od strony materialnej, a nade wszystko egzystencjalnej, sytuacji młodych artystów i artystek. To i tak nic w porównaniu z tym, co dzieje się na Ukrainie. O fascynacji świata sztuki artystami z Lwowa, Kijowa, Charkowa czy Iwano-Frankowska w dziale „Blok” pisze Oleksiy Radynski. Kuratorzy, artyści czy po prostu poszukiwacze artystycznych emocji na pewno nie mogą się już doczekać kolejnego zestawu tekstów z naszego stałego działu „Recenzje”. Jak zawsze staraliśmy się wybrać dla was co lepsze kąski z toczącego się mozolnie życia artystycznego. Parę wystaw z ostatniego kwartału zapamięta może nawet i historia sztuki, a na pewno zarejestrował je „Szum”. Wisienką na torcie „czternastki” jest tradycyjnie „Wskazane”. Swoje the best of przedstawia Waldemar Tatarczuk, dyrektor lubelskiej Galerii Labirynt, performer, postać wyrazista i wielowymiarowa. Takich nam właśnie trzeba!
tekst: Adam Mazur, Karolina Plinta
Spis treści
17 OD REDAKCJI
Tekst: Adam Mazur, Karolina Plinta
44 DO WIDZENIA
Katarzyna Przezwańska
50 FELIETON
Post Avant-garde Survival Guide
Tekst: Justyna Górowska
58 TEMAT NUMERU
Dobra zmiana.
Nowa polska architektura
Tekst: Anna Cymer
Ilustracje: Zbigniew Rogalski
70 STRONA ARTYSTY
Tamás Kaszás, Law of the minimum
71 STRONA ARTYSTY
Olga Kisseleva, Time Is Money, Money Is Time
72 INTERPRETACJE
Jerzy Duda-Gracz jako funkcja i symptom polityki kulturalnej
Tekst: Jakub Banasiak
86 BLOK
To nie jest tekst o sztuce z Ukrainy
Tekst: Oleksiy Radynski
90 WYDARZENIE
Jubileusz. Co nam się nie podoba w Galerii Foksal MCKiS?
Tekst: Adam Mazur
100 OBIEKT KULTURY
Architecture Porn
Tekst: Łukasz Gorczyca
108 TEORETYCZNIE
Bądź sobą, jestem z tobą.
Kultura rave i sztuka w latach 90. w Polsce
Tekst: Łukasz Ronduda, Zofia Krawiec
126 STRONA ARTYSTY
Habima Fuchs, Instruments
127 STRONA ARTYSTY
Justyna Wierzchowiecka,
z serii RESORT/DISTORT
128 ROZMOWA
Niedźwiedzie mięso
Z Miladą Ślizińską rozmawia Adam Mazur
144 STRONA ARTYSTY
Przemysław Branas,
Kanapka i W obawie przed złem świata buduje sobie schrony
146 KALENDARIUM
151 STRONA ARTYSTY
Piotr Urbaniec, Autoportret
152 RECENZJE
208 WSKAZANE
Waldemar Tatarczuk
Spis treści recenzji
152
Julita Wójcik, Bez widoków
tekst: Jakub Knera
154
Grzegorz Klaman, Polonia
tekst: Łukasz Musielak
157
Krzysztof M. Bednarski, Gravity. Tymoteuszowi Karpowiczowi; Krzysztof M. Bednarski, Ubi sunt? / Gdzie oni są?
tekst: Waldemar Baraniewski
161
Eco Expanded City w ramach projektu „Miasto przyszłości / laboratorium Wrocław”
tekst: Agnieszka Wolny-Hamkało
163
Rafał Bujnowski, Maj 2066
tekst: Jakub Banasiak
165
Tekst i jego wykonanie
tekst: Łukasz Białkowski
167
Kiedy znów będę mały?
tekst: Karolina Plinta
169
IRWIN, Planting Seeds
tekst: Natalia Cieślak
171
Zuzanna Janin, Biała Kruk
tekst: Martyna Nowicka
173
Max Ernst, Sny ornitologa
tekst: Arkadiusz Półtorak
176
Stosunki pracy. Z międzynarodowej kolekcji sztuki współczesnej Muzeum Współczesnego Wrocław
tekst: Marcin Ludwin
179
Alternativa 2016, Uszczerbki i straty
tekst: Daga Ochendowska
182
Tony Cragg, Rzeźba
tekst: Piotr Kosiewski
184
Leon Tarasewicz
tekst: Aleksandra Goral
186
25. Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie, Plakat – remediacje
tekst: Agata Pyzik
188
Nowe ilustracje
tekst: Jakub Bąk
190
Wykrój. Miasto. Tarnów
tekst: Karolina Plinta
192
Nie śnij o miłości, Kuryluk. Malarstwo Ewy Kuryluk 1967–1978
tekst: Piotr Policht
194
pany chłopy chłopy pany
tekst: Piotr Policht
197
Z archiwum Galerii Studio
tekst: Jakub Banasiak
199
VIII Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Otwarte Miasto 2016
tekst: Agata Trzebuchowska
201
Zuzanna Ginczanka. Tylko szczęście jest prawdziwym życiem
tekst: Magdalena Ujma
203
Marta Czyż, Julia Wielgus, W ramach wystawy
tekst: Adam Mazur
204
Daleko od Moskwy. Gérard Singer i sztuka zaangażowana
tekst: Piotr Kosiewski