Gdy jesienią ubiegłego roku publikowaliśmy mapę polskiej sztuki oraz podsumowanie ośmiu lat rządów liberałów, spodziewaliśmy się zmiany polityki kulturalnej. Nie przewidzieliśmy tylko skali i dynamiki zjawiska, które już przeszło do historii i języka potocznego jako „dobra zmiana”. Ktoś powie, że dla jednych dobra, dla innych niekoniecznie, a my dodamy, że tylko w „Szumie” i tylko w Alfabecie dobrej zmiany sprawdzicie, kto rozdaje karty, a kto zjeżdża po równi pochyłej. Zresztą jeśli chodzi o spadek formy, to może w istocie coś jest na rzeczy. Tak przynajmniej uważa Józef Robakowski, który wybrał dla nas kilka jakże dołujących grafów. Precyzyjnie wyliczane światowe rankingi nie pozostawiają złudzeń: jeśli polska sztuka nie przetrwa „dobrej zmiany”, niechybnie czeka nas jej schyłek.
Tymczasem po fotografii, performansie i architekturze w temacie numeru badamy rzeźbę, nad kondycją której zadumał się Wojciech Szymański. Warto porównać ten tekst z esejem Magdaleny Starskiej, rzeźbiarki, która podjęła próbę opisania swojej praktyki artystycznej w kontekście cielesności i performatywności. Z jubileuszami jesteśmy w „Szumie” na bakier, ale nie mogliśmy przejść obojętnie obok zorganizowanego 35 lat temu Polentransport Josepha Beuysa, skądinąd ciekawego niemieckiego rzeźbiarza. Przekazane Muzeum Sztuki w Łodzi skrzynie z notatkami i artefaktami bierze na warsztat w dziale „Teoretycznie” Łukasz Zaremba. Wątek instytucjonalny bardziej niż rzeźbiarski (chyba że mowa o „rzeźbie społecznej”) pojawia się w rubryce „Obiekt kultury”, w której Adam Mazur prezentuje cykl Dyrektor i założyciel duetu Jasanský/Polák. Czeskim artystom udało się oddać typowo polską aurę powściągliwej celebry związanej z prowadzeniem placówek artystyczno-kulturalnych. Tę serię zdjęć dedykujemy wszystkim pracowniczkom i pracownikom galerii z dawnej sieci Biur Wystaw Artystycznych świętujących okrągłe rocznice założenia ich własnych oddziałów. Wydarzeniem tego numeru jest retrospektywa Edwarda Krasińskiego w Tate Liverpool, która – wraz z planowanym na wiosnę 2017 roku pokazem w amsterdamskim Stedelijk Museum – kończy proces kanonizacji tego niedocenianego za życia artysty. Niebieski pasek pochodzącego z Łucka artysty spina tematy dobrej zmiany politycznej, spadkowej formy artystycznej, kondycji rzeźby, a nawet instytucjonalnych jubileuszy. Ale to jeszcze nie koniec! W dziale „Blok” tym razem zagościł Nikita Kadan, ukraiński rzeźbiarz i świetny rysownik, którego działalność oscyluje pomiędzy sztuką i aktywizmem. Coś w tych kresowych, by nie powiedzieć wołyńskich, pracach jest na rzeczy, więc dobrze im się przyjrzyjcie. Z kolei Leon Tarasewicz w rozmowie z Adamem Mazurem (ilustrowanej zdjęciami Yulii Krivich) przedstawia swoją koncepcję sztuki, a także dzieli się swoimi przemyśleniami na temat etosu i powinności artysty. Na poszczególnych stronach przeznaczonych dla twórców znajdziecie także prace Piotra Łakomego, Zuzy Golińskiej, Ryszarda Grzyba, Zuzanny Czebatul, Marka Meduny, Miķelisa Fišersa i Markéty Vaňkovej. Całość puentuje Koji Kamoji.
Nie zapomnijcie rzucić okiem na recenzje. W świątecznej i noworocznej atmosferze niejeden kurator i niejedna artystka dowiedzą się, co o ich wystawach i sztuce naprawdę myślą koledzy i koleżanki. Drobnym drukiem, ale warto. Takie rzeczy tylko w „Szumie”!
Spis treści
21 OD REDAKCJI
Tekst: Redakcja
44 FELIETON
Przestrzeń papierowej torby
Tekst: Magdalena Starska
48 STRONA ARTYSTY
Zuzanna Golińska, Why do i feel hot and cold at the same time?
49 STRONA ARTYSTY
Piotr Łakomy
50 TEMAT NUMERU
Rzeźba, czyli to, co wydarza się, kiedy cofasz się, aby obejrzeć obraz
Tekst: Wojciech Szymański
Ilustracje: Zuzanna Bartoszek
64 TEORETYCZNIE
Możliwości daru. W 35. rocznicę Polentransportu
Tekst: Łukasz Zaremba
72 STRONA ARTYSTY
Zuzanna Czebatul, Never Forget
73 STRONA ARTYSTY
Markéta Vaňková, 30. 7. 2015 23:40:20
74 FELIETON
Spadek formy polskich gwiazd…
Tekst: Józef Robakowski
76 WYDARZENIE
Alfabet dobrej zmiany
Tekst: Redakcja
Ilustracje: Mikołaj Sobczak
92 OBIEKT KULTURY
Ředitel a zakladatel
Tekst: Adam Mazur
Fotografie: Lukáš Jasanský, Martin Polák
100 STRONA ARTYSTY
Marek Meduna, z serii „Imagined Maggots”
102 INTERPRETACJE
Zgubiłem koniec. Retrospektywa Edwarda Krasińskiego w Tate Liverpool
Tekst: Adam Mazur
112 STRONA ARTYSTY
Miķelis Fišers, MISUNDERSTANDING IN THE FOREST
114 DO WIDZENIA
Przemysław Kwiek
122 STRONA ARTYSTY
Ryszard Grzyb, Narzędzie do naziemnego transu,
Jeżeli nie jesteś sobą, to kim lub czym jesteś?
124 ROZMOWA
Ganiajcie za malarzami
Z Leonem Tarasewiczem rozmawia Adam Mazur
Fotografie: Yulia Krivich
138 BLOK
Nikita Kadan, Kości się przemieszały
144 KALENDARIUM
150 RECENZJE
208 WSKAZANE
Koji Kamoji
Spis treści recenzji
150
Artur Żmijewski, Kolekcja, tekst: Jakub Majmurek
153
Wiktor Gutt, Waldemar Raniszewski, Kultura niszcząca (1977), tekst: Piotr Słodkowski
156
Disappointment Island, tekst: Piotr Policht
158
If you don’t know me by now, you will never never never know me, tekst: Zofia Krawiec
160
Rafał Dominik, Po ludziach, przed robotami. Top 10 mało znanych historii, tekst: Karolina Plinta
162
Zuzanna Czebatul, Ellipsism, tekst: Anna Krawczyk
164
Miejsce. A Place, tekst: Adam Mazur
166
Procedery sztuki lat 70., tekst: Piotr Słodkowski
168
Dorota Jurczak, ~.{ }.~, tekst: Piotr Kosiewski
170
Kości wszystkich ludzi, tekst: Jakub Knera
173
Ciprian Mureşan, O marionetkach i ludziach, tekst: Piotr Kosiewski
175
Sculpture Quadrennial Riga 2016; Survival Kit 8 „Acupuncture of Society”; Inga Meldere, Colouring Books, Daiga Grantiņa, Heap-core; Edgars Gluhovs, L’uomo Vague, tekst: Adam Mazur
178
Common Affairs, Łukasz Białkowski
180
Rozbrojenie kultury. Projekt Instytutu Rozbrojenia Kultury i Zniesienia Wojen im. Józefa Rotblata, tekst: Aleksander Kmak
182
Anna Zaradny, Rondo znaczy koło, Aleksandra Goral
185
Schlemmer | Kantor, tekst: Arkadiusz Półtorak
187
Koszycka moderna, tekst: Martyna Nowicka
189
Notatki z podziemia. Sztuka i muzyka alternatywna w Europie Wschodniej 1968–1994, tekst: Agata Pyzik
192
Communis. Renegocjacje Wspólnoty, tekst: Jakub Gawkowski
195
Magia kwadratu, tekst: Piotr Policht
198
Letnia rezydencja. Kolekcja Marxa gościnnie we Wrocławiu, tekst: Marcin Ludwin
200
Życie artystyczne Zielonej Góry w latach 1945–2016, tekst: Łukasz Musielak
203
Anna Baumgart, Terytorium Komanczów, tekst: Malina Barcikowska
205
Mikołaj Długosz, Latem w mieście, tekst: Wojciech Wilczyk