Tempa życia artystycznego nie dyktują już instytucjonalne molochy uzależnione od ministerstwa lub miasta. Coraz częściej naprawdę ciekawą sztukę można znaleźć w skrojonych na ludzką skalę galeriach. W ciągu ostatnich kilku lat doszło do erupcji oddolnych inicjatyw, obrodziło stowarzyszeniami, fundacjami i innymi galeriopodobnymi bytami. Czasy, gdy scena galeryjna ograniczała się do Fundacji Galerii Foksal oraz galerii Raster, minęły bezpowrotnie. Z dnia na dzień na wernisażach, targach i w salonach zaroiło się od sprzedających, kupujących czy oglądających. Dziś to właśnie pod czujnym okiem galerzystów, a nie kuratorów związanych całe życie zawodowe z muzeami i centrami sztuki, mają miejsce najciekawsze debiuty; to tu tworzą się kolektywy, tędy przepływa twórcza energia oraz kapitały: symboliczny i ekonomiczny. Z drugiej strony naszą scenę galeryjną zaczęły trapić bolączki wieku dojrzewania: minął już czas „dzikiego Wschodu”, okres idealizmu i egzotycznych podróży. Zamiast tego nastąpiło twarde lądowanie, któremu towarzyszy świadomość, że ludzkimi relacjami nie rządzą bezinteresowność ani miłosierdzie. A z pewnością nie rządzą one rynkiem sztuki.
Zatem, chcąc trzymać rękę na pulsie, należy scenę galeryjną rozpoznać; obserwować ciągłe zmiany: wolty i transfery, zamknięcia i przejęcia – zarówno te wrogie, jak i przyjazne. Jest to bowiem chleb powszedni polskiego świata sztuki. Dlatego też drugi numer „Szumu” w znacznej mierze dedykujemy właśnie galeriom i rynkowi, na którym funkcjonują – tematom właściwie nieobecnym w rodzimym dyskursie artystycznym.
Numer otwiera obszerna analiza polskiego rynku sztuki, której lekturę warto połączyć z materiałem ostatnim – poszerzonym działem Recenzje. Jesteśmy szczególnie dumni z tych dwudziestu (z górką) tekstów mapujących i krytykujących to, co w sztuce ostatnich miesięcy było najciekawsze. Mamy nadzieję, że nie tylko ilość, ale też jakość i różnorodność tych tekstów – mówiąc szumnie – dowodzą, że nie tylko polska sztuka, ale także krytyka artystyczna prze do przodu.
A co w pozostałych rubrykach „Szumu”? Interpretacje tym razem dotyczą Galerii Stereo, która wyrasta na najważniejszego gracza młodej sceny galeryjnej. Temat rynku poruszamy także w dziale Teoretycznie, gdzie Jakub Dąbrowski omawia zagadnienie cenzury sztuki w kontekście nacisków ekonomicznych. Ten ważny i poważny temat kontrapunktuje Karolina Sulej materiałem o najgorętszym awangardowym projektancie mody, Maldororze, którego najnowsza kolekcja jest Obiektem Kultury tego numeru. Za Wydarzenie uznaliśmy ostatnie sukcesy Pauliny Ołowskiej: wystawy w Studio Voltaire i Kunsthalle Basel, monograficzną publikację w wydawnictwie JPG Ringier, a także blok materiałów w ostatnim numerze prestiżowego magazynu „Parkett”. To właśnie z tego czasopisma pochodzi esej poświęcony twórczości Pauliny Ołowskiej pióra Marty Dziewańskiej. Drugi numer „Szumu” to także felietony naszych stałych autorów oraz rozmowa z Arturem Żmijewskim i Pawłem Althamerem, których na okoliczność projektu Cześć Akademii przepytuje Katarzyna Szydłowska.
Zebranego materiału jest zbyt wiele, by pomieścić go w tak małym pudełku, dlatego zwiększyliśmy objętość „Szumu” do 128 stron – mamy nadzieję, że na stałe (w tym miejscu powinniśmy jeszcze dodać: cena pozostaje bez zmian). Kolejny numer już w grudniu, a w nim jeszcze więcej ciekawych tekstów, ale przede wszystkim – podsumowanie roku. Tymczasem niezmiennie polecamy codziennie aktualizowany magazynszum.pl. Proszę Państwa, oto drugi „Szum”!
Jakub Banasiak, Adam Mazur
Spis treści
s. 21
od redakcji
tekst: Jakub Banasiak, Adam Mazur
temat numeru
s. 26
5 356 000 albo rynek w peryferyjnym polu sztuki
tekst: Jakub Banasiak
felieton
s. 43
Tonące ogrody
tekst: Karolina Plinta
obiekt kultury
s. 44
Szyk z barykad
tekst: Karolina Sulej
wydarzenie
s. 50
Paulina ołowska i historia w ruchu
tekst: Marta Dziewańska
felieton
s. 63
Czy opłaca się być artystą
tekst: Wojciech Albiński
interpretacje
s. 64
Biały kwadrat na białym tle. Rzecz o galerii Stereo
tekst: Jakub Banasiak
felieton
s. 75
Życiowy zawód
tekst: Łukasz Izert, Kuba Maria Mazurkiewicz
(zespolwespol.org)
rozmowa
s. 76
O możliwość plastyki. Z Arturem Żmijewskim i Pawłem Althamerem rozmawia Katarzyna Szydłowska
teoretycznie
s. 82
Twórczość ltd. – cenzura inc.
tekst: Jakub Dąbrowski
s. 92
recenzje
wskazane
s. 128
Grażyna Kulczyk
Spis treści recenzji
s. 94
Konrad smoleński, S.t.r.h.
CSW Łażnia,
tekst: Karolina Plinta
s. 94
Collection Sandretto Re Rebaudengo: A Love Meal
Whitechapel Gallery, Londyn
tekst: Magdalena Zięba
s. 96
Warszawski Festiwal Oskara i Zofii Hansenów
tekst: Konrad Schiller
s. 99
Do jutra!
Międzynarodowy Festiwal Sztuki Alternativa 2013
IS Wyspa, Gdańsk
tekst: Karolina Plinta
s. 101
Sztuka polska wobec Holokaustu
Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa
tekst: Piotr Kosiewski
s. 103
Jak się staje, kim się jest
Bwa Tarnów
tekst: Ewa Tatar
s. 105
Wolny strzelec
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
tekst: Aleksander Kmak, Zofia Krawiec
s. 106
W sercu kraju
Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa
tekst: Piotr Słodkowski
s. 107
Szymon Kobylarz, Sztuka dla sztuki
CSW Kronika, Bytom
tekst: Joanna Kobyłt
s. 108
Agnieszka Brzeżańska, I Love You. Be Good
Malborough Contemporary, Londyn
tekst: Magdalena Zięba
s. 111
Iza Tarasewicz, Clinamen
Królikarnia, Warszawa
tekst: Janek Owczarek
s. 112
KwieKulik. Zofia Kulik & Przemysław Kwiek
wyd. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
BWA Wrocław, Kolekcja Kontakt w Wiedniu
tekst: Agnieszka Szewczyk
s. 113
Erna Rosenstein, Organizm
Art Stations, Poznań
tekst: Ewa Tatar
s. 114
Magazyn LUXUS
Muzeum Współczesne Wrocław
tekst: Alicja Grabarczyk
s. 115
Elżbieta Janicka, Wojciech Wilczyk, Inne miasto
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
tekst: Anna Diduch
s. 116
Cezary Bodzianowski, To miejsce nazywa się Jama
Muzeum Sztuki w Łodzi
tekst: Katarzyna Szydłowska
s. 117
Tadeusz Rolke, Studio Rolke
MOCAK, Kraków
tekst: Adam Mazur
s. 119
Magdalena Starska, Plan na otwartych kołach
BWA Zielona Góra
tekst: Janek Owczarek
s. 121
Sebastian Cichocki, Łukasz Jastrubczak
Miraż
wyd. Bunkier Sztuki, Kraków 2013
tekst: Wojciech Szymański
s. 122
Ekonomia w sztuce
MOCAK, Kraków
tekst: Piotr Kosiewski
s. 124
Planete+doc film festival 2013
Warszawa, 10–19.05.2013
Wrocław, 12–19.05.2013
tekst: Jagna Lewandowska