Od redakcji

Horyzont tego numeru „Szumu” wyznaczają teksty (i obrazy) nawiązujące do twórczości „smoleńskiej” oraz strony działu „Do widzenia”, na których publikujemy zdjęcia z protestów politycznych zorganizowanych przez artystów. To napięcie determinuje, jak się zdaje, nie tylko dwudziesty drugi numer naszego pisma, ale także polską scenę artystyczną połowy 2018 roku. Sorry, taki mamy klimat.

Waldemar Baraniewski w „Interpretacjach” wnikliwie analizuje pomnik autorstwa Jerzego Kaliny ku czci ofiar katastrofy pod Smoleńskiem. Tekstowi towarzyszą fotografie Błażeja Pindora wykonane specjalnie na tę okazję – to bodaj pierwsze takie ujęcie pomnika z placu Piłsudskiego. Z kolei Jakub Banasiak próbuje odszyfrować możliwe znaczenia „brzozowego” portretu Lecha Kaczyńskiego, zaprezentowanego w kwietniu, w rocznicę katastrofy, przez Pawła Althamera. Na „Stronach artysty” pokazujemy również najnowszy – „smoleński” – obraz Pawła Susida. Nasze łamy to miejsce premiery tego płótna.

Artyści protestują, ale muszą też z czegoś żyć. Pytamy więc o źródła zarobkowania polskich artystów – to, że nie utrzymują się oni ze sztuki, jest oczywiste. Z czego zatem? Odpowiedź na to pytanie próbuje znaleźć Karolina Plinta, analizując w „Temacie numeru” wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez nią wśród artystów. Jak się okazuje, praca dorywcza w życiu twórców często jest koniecznością, ale może też wskazywać na przyjęcie świadomej i określonej postawy wobec rynku, instytucji artystycznych i zawodu artysty. A może artyści decydują się opuścić pole sztuki, bo zdają sobie sprawę, że sztuka coraz częściej znajduje się poza ich kontrolą? W obszernych artykule ze swadą opowiada o tym orędownik terminu „postsztuka”, Jakub Szreder. Poza polską scenę wychodzimy jak zwykle w dziale „Blok”, w którym Piotr Policht drobiazgowo omawia pierwszą odsłonę Riga International Biennial of Contemporary Art. Ostatnie kilkadziesiąt stron magazynu to tradycyjnie blok recenzji, czyli tego, co w krytyce najważniejsze. Numer jesienny zamykają „Wskazane” Ewy Łączyńskiej-Widz, dyrektorki BWA Tarnów.

I na koniec jeszcze jedna informacja: w lipcu obowiązki wicenaczelnego „Szumu” przestał pełnić Adam Mazur; teraz skoncentruje się on na pracy w „Bloku”, wcześniej anglojęzycznym młodszym rodzeństwie naszego pisma, który od września stał się całkowicie niezależnym tytułem (oczywiście dział „Blok” w „Szumie” pozostaje!). Adam wciąż będzie gościł na naszych łamach jako autor. W tym numerze publikujemy jego rozmowę z Joanną Warszą, kuratorką Public Art Munich 2018. Nową zastępczynią redaktora naczelnego została Karolina Plinta, która współtworzy „Szum” od pierwszego numeru.

Spis treści

15

OD REDAKCJI

tekst: Jakub Banasiak, Karolina Plinta, Piotr Policht

40

STRONA ARTYSTY

Paweł Susid, Bez tytułu (Nawrót do cierpień egzystencjalnych u polskich artystek/ów)

42

TEMAT NUMERU

Artystów praca nie hańbi

tekst: Karolina Plinta

54

INTERPRETACJE

Wspólnota zaklęta w brzozie. Wokół Prezydenta Pawła Althamera

tekst: Jakub Banasiak

64

BLOK

Make Hanza Great Again. Pierwsze Międzynarodowe Biennale Sztuki Współczesnej w Rydze

tekst: Piotr Policht

82

ROZMOWA

Zintegrować nieprzewidywalne

Z Joanną Warszą rozmawia Adam Mazur

102

TEORETYCZNIE

Współczynnik sztuki, czyli pułapki na ogórki

tekst: Jakub Szreder

114

DO WIDZENIA

Literatura sztuka w walce z faszyzmem

120

OBIEKT KULTURY

Rzeźby i pomniki. Wokół pomnika Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku

tekst: Waldemar Baraniewski

fotografie: Błażej Pindor

136

STRONA ARTYSTKI/ARTYSTY

Jakub Gliński, Rekonstrukcja jednego z pierwszych ssaków

Żubrzyce, Żubrzyce Mówimy Nie

Mateusz Sarzyński, Bez tytułu

Michał Soja, Syntetyczny gnój

Mikołaj Tkacz, Nic 122

Mikołaj Małek, Bez tytułu

142

RECENZJE

200

WSKAZANE

Ewa Łączyńska-Widz

Spis treści recenzji

143

Perspektywa wieku dojrzewania. Szapocznikow – Wróblewski – Wajda, tekst: Piotr Policht

145

Czerwona materia. Nadia Léger, tekst: Piotr Słodkowski

148

Przestrzeń niewysłowiona. Jerzy Sołtan – Lech Tomaszewski – Andrzej Jan Wróblewski, tekst: Aleksandra Kędziorek

151

75 × 75 Dwurnik, tekst: Jakub Banasiak

154

POLA DWURNIK, Spotkaj artystkę, Girl on Canvas, tekst: Karolina Plinta

157

Żużel w sztuce, tekst: Łukasz Musielak

160

ANNA ZARADNY, Soundless, tekst: Piotr Policht

162

NOMADIC STATE (KAROLINA MEŁNICKA I STACH SZUMSKI), W poszukiwaniu sensu życia, tekst: Anna Batko

164

ALEX BACZYŃSKI-JENKINS, tekst: Aleksander Kmak

167

MAGDALENA STARSKA, Plecienie lekkoatletyczne, tekst: Wiktoria Kozioł

169

KATARZYNA JÓZEFOWICZ, Między słowami, tekst: Stach Szabłowski

172

Moc natury. Henry Moore w Polsce, tekst: Waldemar Baraniewski

175

MAGDALENA ABAKANOWICZ, Metamorfizm, tekst: Karolina Plinta

178

JÓZEF ROBAKOWSKI, Baczność! Wysokie napięcie!, tekst: Martyna Nowicka

181

JAN BERDYSZAK, Międzywartości, tekst: Piotr Kosiewski

183

KOJI KAMOJI, Cisza i wola życia, tekst: Adam Mazur

187

EMILIA KIECKO, Przyszłość do zbudowania. Futurologia i architektura w PRL, tekst: Konrad Schiller

189

Canti Espositi. I Międzynarodowa Wystawa Piosenki w Opolu, tekst: Antoni Michnik

192

ANTONINA KONOPELSKA, Libertango, tekst: Łukasz Musielak

195

MYKOŁA RIDNYJ, Twarzą do ściany, tekst: Piotr Kosiewski

198

JAKUB JULIAN ZIÓŁKOWSKI, Święte Nic, tekst: Jakub Banasiak