Tekst: Piotr Policht

Od redakcji

Lato dobiega końca, ale temperatura planety nieubłagalnie rośnie. Do coraz gorętszej debaty na temat zmian klimatycznych włączyli się także artyści, na sytuację nie pozostają też głuche polskie instytucje, które w ostatnich miesiącach zaserwowały nam prawdziwą lawinę projektów poświęconych środowisku. Przyglądam im się w „Temacie numeru”, sięgając przy okazji do źródeł ekologicznego zrywu w sztuce lat 70. Neoawangardowych wątków w nowym „Szumie” jest jednak więcej – prawdziwą ucztę przygotowaliśmy dla miłośników twórczości Józefa Robakowskiego, z którym z okazji 80-lecia urodzin rozmowę przeprowadziła Marika Kuźmicz. W obszernym wywiadzie przeczytacie nie tylko o Warsztacie Formy Filmowej czy sporze o pseudoawangardę, ale i dowiecie się, jak Robakowski wspomina spędzane w kolejnych sierocińcach dzieciństwo i co myśli o Facebooku. Na dokładkę proponujemy wnikliwą analizę dorobku innego „warsztatowca”, Pawła Kwieka. Ten tekst Tomasza Załuskiego znajdziecie w „Interpretacjach”.

Rzecz jasna nie tylko nobliwi mężczyźni są bohaterami jesiennego „Szumu” (chociaż w „Do widzenia” nowe wiersze Marcina Świetlickiego ilustruje Marcin Maciejowski). W dziale „Teoretycznie” Katarzyna Bojarska bierze na warsztat wakacyjny highlight Muzeum Sztuki Nowoczesnej, czyli wystawę Farba znaczy krew. Autorka przeanalizowała jej krytyczną wymowę wobec późnokaptalistycznej kultury seksualizującej dziewczynki i infantylizującej kobiety. Z podobnymi problemami mierzyła się także zmarła w tym roku młoda rumuńska artystka Alina Popa. Jej twórczość w dziale „Blok” przybliża Agata Pyzik.

Jedną z sensacji ostatnich miesięcy stała się licytacja odnalezionej Przyjaźni Aliny Szapocznikow. Skomplikowanym losom niechcianego i omal nie zniszczonego całkowicie pomnika przygląda się Waldemar Baraniewski. Oprócz tego nie zabrakło żelaznych punktów programu, czyli stron artystek i artystów – tym razem do współpracy zaprosiliśmy Lilianę Piskorską, Barbarę Grykę, duet Øleg&Kaśka, Mateusza Choróbskiego i Daniila Galkina – oraz pokaźnego ładunku recenzji z najważniejszych wydarzeń sezonu, takich jak Biennale Warszawa, wystawa Body Works w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie czy kolejna edycja Biennale Sztuki Mediów WRO. Wśród nich nie możemy niestety wymienić najnowszych produkcji warszawskiego Muzeum Narodowego. Na otarcie łez zamykamy jednak numer działem „Wskazane”, którego bohaterką została tym razem poprzednia dyrektorka stołecznego muzeum, Agnieszka Morawińska.

Spis treści

15

OD REDAKCJI

tekst: Piotr Policht

42

TEMAT NUMERU

Czarne słońce. Zwrot ekologiczny wczoraj i dziś

tekst: Piotr Policht

62

INTERPRETACJE

Wyzbyć się subiektywności, aby poznać siebie. Autodydaktyki Pawła Kwieka

tekst: Tomasz Załuski

76

BLOK

Alina Popa. Przyszłość bez happy endu

tekst: Agata Pyzik

88

OBIEKT KULTURY

Przyjaźń urynkowiona

tekst: Waldemar Baraniewski

98

TEORETYCZNIE

Z kim pragnie kobieta?

tekst: Katarzyna Bojarska

112

DO WIDZENIA

Marcin Maciejowski

118

ROZMOWA

Nie ma niepotrzebnych doświadczeń

Z Józefem Robakowskim rozmawia Marika Kuźmicz

fotografie: Marcin Kaliński

140

STRONY ARTYSTÓW

Liliana Piskorska, Cecylia Chojnacka | Strajk Kobiet Kłodzko, z cyklu Praktyki grupowe

Barbara Gryka, Performans na dobre i na złe

Øleg & Kaśka, fot. Zuza Piekoszewska

Mateusz Choróbski, High Windows (radiator, thermos filler glass)

Daniil Galkin, Katechizm polskiego dziecka, screenshot ze strony Callistoshop.pl

146

RECENZJE

188

WSKAZANE

Agnieszka Morawińska

Spis treści recenzji

147
Rasa i las. INTERPRT, tekst: Jacek Małczyński

150
Historie o starości, tekst: Wojciech Albiński

152
MAREK CHLANDA, Studium posłuszeństwa, tekst: Waldemar Baraniewski

155
Body Works, tekst: Aleksander Kmak

158
18. Biennale Sztuki Mediów WRO, Wrocław, tekst: Ryszard W. Kluszczyński

161

Lalki: teatr, film, polityka, tekst: Agata Pyzik

164

LUIZA NADER, Afekt Strzemińskiego. „Teoria widzenia”, rysunki wojenne, „Pamięci przyjaciół – Żydów”, tekst: Piotr Kosiewski

167

Masochistki, tekst: Karolina Plinta

170

DOMINIKA OLSZOWY, Happy End, tekst: Karolina Plinta

173

KATARZYNA JÓZEFOWICZ, Poza słowami, tekst: Piotr Kosiewski

176

Wszyscy spotkamy się w tym samym miejscu, tekst: Antoni Michnik

181

Małposzczur, tekst: Dorota Łagodzka

184

ZBIGNIEW WARPECHOWSKI, Rysunek na plecach, tekst: Stach Szabłowski