Kanon w sztuce jest najprawdopodobniej jednym z najbardziej wybuchowych tematów w dyskusjach artystycznych, zarówno tych dawnych, co i współczesnych. W ciągu ostatnich kilku miesięcy, czy to dzięki głośnemu artykułowi Moniki Małkowskiej, czy argumentom wytaczanym przez magazyn „Arteon”, mogliśmy po raz kolejny przekonać się o sile emocji, jaki budzi ten problem w polskim środowisku. Emocji, które – co ważne – nie wygasają, ale zdają się narastać i znajdować nowe sposoby ujścia. Z tego względu jest to więc dobry czas, żeby jeszcze raz podjąć refleksję o kanonie w polskiej sztuce po 1989 roku, ale z innej perspektywy, przy uwzględnieniu specyfiki czasów transformacji i polskiej polityki instytucjonalnej. Dla nas, w dziale „Temat numeru”, robi to Jakub Banasiak, który przy okazji zaproponował autorską listę dzieł układających się w alternatywny kanon sztuki, oddający dynamikę przemian społecznych, gospodarczych i estetycznych zachodzących w III RP.

Kwestia kanonu i jego renegocjacji powraca w innych artykułach, które znajdziecie w tym numerze. Za najważniejsze wydarzenie ostatnich trzech miesięcy uznaliśmy wystawę Recto/verso w Muzeum Sztuki Nowoczesnej, analizowaną przez Piotra Słodkowskiego głównie pod kątem zmieniającej się percepcji postaci Andrzeja Wróblewskiego. Nie zapominamy jednak, że także w innych instytucjach miały miejsce bardzo ciekawe wystawy, mające ambicje dowartościować lub zrewidować dorobek znaczących indywidualności w polskiej sztuce – Muzeum Sztuki w Łodzi zaproponowało ambitną retrospektywę sztuki Ewy Partum, a w CSW Zamek Ujazdowski Ewa Toniak podjęła intrygującą próbę reinterpretacji działalności Natalii LL. W tym kontekście postanowiliśmy przyjrzeć się postaci Karola Radziszewskiego, specjalizującego się w sztuce zawłaszczania i krytycznej interpretacji polskiej historii sztuki. Wnikliwy artykuł na temat jego najnowszych prac i wystawy w CSW Znaki Czasu napisała Magda Szcześniak. Ze sztuką mistrzów fotografii postanowił podjąć dialog Witek Orski, którzy przygotował specjalnie dla nas nowy cykl fotograficzny The Real Thing – znajdziecie go w dziale „Do widzenia”. Z kolei wątek transformacji ustrojowej w Polsce pojawia się w rozmowie Adama Mazura ze Stanisławem Rukszą, kuratorem bytomskiej Kroniki i autorem pierwszej wystawy podejmującej temat społecznych skutków transformacji gospodarczej w Polsce po 1989 roku. Miłośnikom Śląska polecamy także artykuł Olgi Drendy o jednej z ikonicznych postaci tamtejszej bohemy, Andrzeju Urbanowiczu. Śledząc zaś przemiany dokonujące się obecnie na naszych oczach, poprosiliśmy Rene Wawrzkiewicza o analizę identyfikacji wizualnej warszawskiego metra, które właśnie otworzyło swoją drugą linię. Do tego dochodzi standardowy zestaw recenzji najciekawszych wystaw kwartału, ważnych publikacji oraz garść inspirujących refleksji od naszych felietonistów. Jak w każdym numerze, na ostatniej stronie magazynu prezentujemy listę the best of od naszego gościa specjalnego, którym tym razem został Przemysław Kwiek. Biorąc pod uwagę zawartość „ósemki”, nie musimy chyba tłumaczyć tego wyboru.

tekst: Karolina Plinta

Spis treści

OD REDAKCJI
s. 13
tekst: Karolina Plinta

TEMAT NUMERU
s.20
Drugi Kanon
tekst: Jakub Banasiak
ilustracje: Paweł Jarodzki

OBIEKT KULTURY
s. 41
Dwa w jednym, czyli krótki przewodnik po identyfikacji wizualnej warszawskiego metra
tekst: Rene Wawrzkiewicz

FELIETON
s. 53
Artysta autentyczny
tekst: Karolina Plinta

WYDARZENIE
s. 54
Andrzej Wróblewski. Recto/verso 1948-1949, 1956-1957
tekst: Piotr Słodkowski

FELIETON
s. 61
Żegnaj Kartezjuszu
tekst: Wojciech Szymański

INTERPRETACJE
s. 62
Kroniki ekstazy i ekscesu. Malarstwo Andrzeja Urbanowicza
tekst: Olga Drenda

FELIETON
s. 71
Za drogo
tekst: Wojciech Albiński

ROZMOWY
s. 72
Tematy graniczne. Z Stanisławem Ruszą rozmawia Adam Mazur

FELIETON
s. 89
Syndrom mleczarki
tekst: Zuzanna Stańska

TEORETYCZNIE
s. 90
Dziwaczne archiwa, queerowe historie. O najnowszych pracach Karola Radziszewskiego
tekst: Magda Szcześniak

DO WIDZENIA
s. 102
The real thing
Witek Orski

RECENZJE
s. 110

WSKAZANE
s. 176
Przemysław Kwiek

Spis treści recenzji

s. 110
Postęp i higiena, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
tekst: Agata Pyzik

s. 117
Abraham Cruzvillegas. Autodestrucción6: Chichimecachubo: Matzerath@S13, Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk
tekst: Katarzyna Szydłowska

s. 118
Andrzej Wróblewski, René Daniëls, Luc Tuymans, De.fi.cien.cy, Art Stations, Poznań
tekst: Katarzyna Szydłowska

s. 120
Ewa Partum. Nic nie zatrzyma idei sztuki, Muzeum Sztuki, Łódź
tekst: Agata Pyzik

s. 123
Gregor Schneider. Unsubscribe, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
tekst: Karolina Plinta

s. 124
Witalny realizm grupy Koło Klipsa, Muzeum Sztuki, Łódź
tekst: Piotr Kosiewski

s. 127
Natalia LL. Secretum et tremor, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa
tekst: Karolina Plinta

s. 131
Nicola Samori. Religo, Trafostacja Sztuki, Szczecin
tekst: Karolina Plinta

s. 134
Niemcy nie przyszli, Muzeum Współczesne Wrocław
tekst: Szymon Maliborski

s. 138
Michał Slezkin. Państwo, BWA Zielona Góra
tekst: Łukasz Musielak

s. 141
Plica polonica, CSW Kronika, Bytom
tekst: Piotr Drewko

s. 144
R.E.P. 10 lat. O metodzie, Galeria Labirynt, Lublin
tekst: Piotr Kosiewski

s. 147
Mateusz Choróbski, Opętało mnie słońce i miałem ochotę się śmiać, Galeria Arsenał, Białystok Mateusz Choróbski, Niebieski Ptak, Zona Sztuki Aktualnej, Szczecin
tekst: Karolina Plinta

s. 150
Z tęsknoty do przynależności, CSW Łaźnia, Gdańsk
tekst: Janek Owczarek

s. 154
Wojciech Wilczyk. Święta wojna, Atlas Sztuki, Łódź
tekst: Marta Skłodowska

s. 157
Zawód kurator, red. Marta Kosińska, Karolina Sikorska, Anna Czaban, Galeria Miejska Arsenał,
Poznań 2014
tekst: Marta Kudelska

s. 159
Anna Mituś, Piotr Stasiowski, Agresywna niewinność grupy Luxus, BWA Galerie Sztuki Współczesnej, Wrocław 2014
tekst: Marcin Ludwin

s. 162
Zdzisław Beksiński. Listy do Jerzego Lewczyńskiego, red. Olga Ptak Czytelnia Sztuki, Gliwice 2015
tekst: Adam Mazur

s. 165
Anna Demenko, Jakub Dąbrowski, Cenzura w sztuce polskiej po 1989 roku, Fundacja Kultura Miejsca, Warszawa 2014
tekst: Mateusz Maria Bieczyński

s. 168
Jan Mioduszewski. Fabryka mebli, red. Jan Mioduszewski, Agnieszka Rayzacher lokal_30, Fundacja Lokal Sztuki, Warszawa 2015
tekst: Konrad Schiller

s. 171
Krzysztof Niemczyk. Przypadek twórczy, red. Józef Chrobak MOCAK, Kraków 2014
tekst: Wojciech Szymański