Oduczyć sztuki. Metoda pedagogiczna Leona Tarasewicza na tle tradycji dydaktycznej Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
— Jakub Banasiak

Książka Jakuba Banasiaka to pierwsze monograficzne opracowanie dotyczące metody pedagogicznej Leona Tarasewicza. Artysta ten nauczał na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP w latach 1996–2009, prowadząc najpierw Pracownię Gościnną, później pracownię dyplomującą.

W 2009 roku odszedł na nowo powstały Wydział Sztuki Mediów, gdzie do dziś prowadzi Pracownię Przestrzeni Malarskiej.

Tarasewicz zrewolucjonizował nauczanie malarstwa, redefiniując wszystkie ćwiczenia uchodzące za fundament dydaktyki tego przedmiotu: studium postaci, martwą naturę i plener. Wychodząc z założenia, że ucząc sztuki w tradycyjnej formule, naucza się jedynie minionych konwencji artystycznych, wypracował metodę „oduczania sztuki”, czyli odzwyczajania studentów od przyjętych powszechnie formuł obrazowania.

W konsekwencji umieścił dydaktykę w kontekście życia artystycznego rozgrywającego się poza Akademią, negując tym samym podstawową zasadę dydaktyki na Wydziale Malarstwa – autonomię (zarówno medium, jak i instytucji).

Książka zawiera drobiazgową rekonstrukcję poszczególnych elementów metody pedagogicznej Tarasewicz, a także jej genezę i skutki zarówno dla Wydziału Malarstwa, jak i jego własnej praktyki dydaktycznej. Oduczyć sztuki nie ucieka jednak do próby krytycznej analizy opisywanego fenomenu – pracując nad książką, autor rozmawiał zarówno ze zwolennikami, jak i krytykami realizowanej przez Tarasewicza metody.

Analizę metody pedagogicznej Tarasewicza poprzedza omówienie tradycji dydaktycznej Wydziału Malarstwa od czasów powojennych do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Jak pokazuje autor, był to okres, w którym doktryna kapistowska była utrwalana nie tylko w dydaktyce, ale także w instytucjonalnej strukturze Wydziału.

Prof. Maria Poprzęcka w recenzji książki napisała: „Rozprawa Jakuba Banasiaka w swojej głębokiej warstwie jest namysłem nad podstawowym problemem nauczania akademickiego: jak uczyć sztuki i po co? Jako taka, powinna stać się ważną i wartościową lekturą dla artystów-dydaktyków, studentów szkół artystycznych, historyków i krytyków sztuki, wreszcie wszystkich zainteresowanych życiem artystycznym”.

Książka zawiera kilkadziesiąt niepublikowanych, kolorowych ilustracji, indeks nazwisk oraz obszerną bibliografię.

 Jakub Banasiak (ur. 1980), historyk i krytyk sztuki, asystent w Katedrze Historii Sztuki Polskiej Najnowszej na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor licznych recenzji, esejów i wywiadów. Ostatnio opublikował książki Rewolucjoniści są zmęczeni (2009) oraz Zmęczeni rzeczywistością (2009).

Spis treści

7 Wstęp

•

Część I

Sztuka przez wielkie S. Dydaktyka na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

w świetle doktryny kapistów 1946–1996

61 Długie lata czterdzieste

80 Nowoczesność u bram. Dydaktyka na Wydziale Malarstwa w latach 1968–1980

108 Lata osiemdziesiąte. Stracona dekada

131 Lata dziewięćdziesiąte. Kłopotliwi studenci, kłopotliwa sztuka

•

Część II

Dydaktyka Leona Tarasewicza na Wydziale Malarstwa. Przekroczyć tradycję

143 Pracownia Gościnna. Bardzo krótka historia

160 Po drugiej stronie płótna. „Sytuacja” w pracowni Leona Tarasewicza

229 Martwa natura i studium postaci. Ćwiczenia

249 Plener w rozszerzonym polu

293 „Napięcia”. Modernizacyjne próby Leona Tarasewicza

•

Część III

Dydaktyka Leona Tarasewicza na Wydziale Sztuki Mediów. Opracować nowy model

338 Program Pracowni Przestrzeni Malarskiej

•

353 Zakończenie

•

375 Ilustracje

452 Aneks: absolwenci

455 Bibliografia

479 Indeks

492 Podziękowania