Spektakl i modernizacja. Miasta włoskie w okresie faszyzmu 1922-1945
— Filip Burno

Książka opowiada o relacjach ideologii faszystowskiej i urbanistyki, związkach faszystowskiego projektu modernizacyjnego z procesem przebudowy miast.

Koncentruje się na zagadnieniu roli miast w faszystowskich strategiach zarządzania populacją, w przebudowie świadomości mieszkańców.

Bohaterem jest miasto jako mitotwórczy aparat wpływający w codziennym doświadczaniu na zbiorową wyobraźnię; miasto – sprawna maszyna ułatwiająca komunikację i „przepływ mas”; miasto – „zdrowy organizm”, istotny składnik programu kształtującego italiani nuovi; miasto – w „ziemiach zamorskich” wyrażające prawo do podbitego terenu, segregujące, podkreślające „kulturowe różnice”; miasto – przedmiot debaty, toczonej zarówno wśród przedstawicieli władzy, jak i w kręgu urbanistów, architektów, inżynierów, higienistów, statystyków.

Miasta produkujące, wychowujące, indoktrynujące, dające rozrywkę, wyrażające nowy ład polityczny, wzmacniające ustanowioną hierarchię, manipulujące pamięcią zbiorową.

Filip Burno (ur. 1977), historyk architektury, adiunkt na Wydziale Zarządzania Kulturą Wizualną Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Specjalizuje się w historii architektury XIX i XX wieku, zajmuje się relacjami władzy i procesami urbanizacyjnymi, problemami kreowania polityki pamięci, a także wytwarzania przestrzeni w wyniku procesów modernizacyjnych w I poł. XX wieku. Opublikował m.in. Świątynie nowego państwa. Kościoły rzymskokatolickie II Rzeczypospolitej (2012).

Spis treści

Wstęp

5 Modernizacja w cieniu Kolosa

•

Rozdział 1

Czas mitów, era mas

25 1.1. Wejście na scenę

37 1.2. Miasto – narzędzie faszyzacji

•

Rozdział 2

Polityka spektaklu, spektakl polityki

59 2.1. W świetle reflektorów

86 2.2. Nieustające widowisko

96 2.3. Żywy mit

•

Rozdział 3

Budowniczowie „nowego porządku”

116 3.1. Dwie Italie

121 3.2. Miasta „nowej ery”

125 3.3. Uzdrowić miejski organizm

137 3.4. Styl faszystowski?

165 3.5. Trzecia droga

170 3.6. Forma miasta

205 3.7. Dwie bramy do „nowych Włoch”

236 3.8. Pałace państwa

241 3.9. Wieże Rewolucji (pilnują hierarchii)

261 3.10. Kościoły czasów „pojednania”

268 3.11. Pokolenia z laboratorium

•

Rozdział 4

293 Citta nuove – architekci, mikroby i uczeni

•

Rozdział 5

Nowi Rzymianie w fiatach balilla

350 5.1. Konstruktorzy przyszłości

415 5.2. Virtus Romana

•

Rozdział 6

Rzym faszystowski, czyli tworzenie „świętego

centrum”

427 6.1. Urbs

441 6.2. Kilofy uwalniają zabytki

464 6.3. Automobilem przez „nowy Rzym”

473 6.4. Żywe ruiny

480 6.5. Miasto hierarchiczne

490 6.6. Kuźnie elit

•

Rozdział 7

Miasta „odrodzonego Imperium”

510 7.1. Rzym imperialny

521 7.2. Włoskie Ziemie Zamorskie

530 7.3. Terror, kolonizacja, modernizacja

•

Rozdział 8

549 E.42 – białe miasto czarnych koszul

•

Rozdział 9

616 Na ruinach

•

629 Zakończenie

•

646 Wykaz skrótów

647 Bibliografia

693 Źródła ilustracji

702 Summary

712 Indeks osób

727 Indeks miejsc i obiektów